Sual (1) :
Mürtədlik nə deməkdir?
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Fazil
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Fazil
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Ayətullah Fazil Lənkəraninin mürtədliklə bağlı fiqhi hökm ətrafındakı şübhələrə cavabı
Bağışlayan və Mehriban Allahın adı ilə!
İmam Əli (ə) buyurmuşdur: "İlahi əhdlərin pozulduğunu görüb qəzəblənmirsiniz, ancaq (ilahi əhd-peymanların müqabilində heç bir əhəmiyyəti olmayan) atalarınızın peymanlarının pozulmasına razı deyilsiniz və bunu biabırçılıq sayırsınız" ("Nəhc əl-bəlağə", xütbə: 106).
İmam Xomeyninin (rh) Salman Rüşdinin mürtədliyi və qətlinin vacib olması ilə bağlı hökmünün, eləcə də böyük şiə mərcəi həzrət Ayətullah əl-üzma Hacı Şeyx Məhəmməd Fazil Lənkəraninin həm "mürtəd", həm də "Peyğəmbəri (s) söyən" kimi qətlinin vacibliyi haqqındakı hökmünün ardınca son zamanlar mənə məktublar gəlir.
Məktublardan birində hövzə keçmişinə malik, bir neçə əsərin müəllifi mürtəddin qətl hökmü ilə bağlı bir sıra elmi məsələlərə, fiqhi iradlara işarə vurur. Əslində bu iradlar yeni deyil. Köhnə iradlardır. Mən gözləyirdim ki, o, daha yeni məsələləri önə çəksin və daha ciddi bəhsləri müzakirəyə çıxarsın. Hər bir məktuba ayrıca cavab yazmaq imkanım olmadığı üçün üzr istəməklə yanaşı ümumi bir cavab verməyi məqsədəuyğun hesab etdim. Ümidvaram ki, dinə, məntiqə, əsaslandırmaya azacıq könül vermiş insanlar gerçəyi duyacaq və etiraf edəcəkdir.
Öncə bu məsələni diqqətinizə çatdırmağı lazım bilirəm ki, heç bir mömin və müsəlman insan başqa bir insanın yolunu azmasına, onun aqibətinin pis olmasına sevinmir. Heç bir müsəlman adi halda bir insanın öldürülməsinə sevinmir. Əksinə, sevindirici hal Allah hökmünün icrası, ilahi göstərişə itaətdir. Məsum imamların (ə), xüsusilə İmam Hüseynin (ə) dürlü kəlamlarında dinin məqsədlərindən biri kimi göstərilən mühüm bir məsələ ilahi cəza tədbirlərinin icrasıdır. Bu, təkid olunan məsələlərdən biridir və bir çox maddı, mənəvi bərəkətlərə səbəb olur.
Qütb Ravəndi "Lübb əl-lübab" kitabında Peyğəmbərin (s) belə buyurduğunu nəql edir: "Yer üzündə ilahi cəza tədbirlərindən birinin icra olunması, altmış ilin ibadətindən daha yaxşı, daha xalisdir".
Təfsilatlı cavabdan öncə aydın şəkildə bütün müsəlmanlara, bildirmək istəyirəm ki, mürtədin qətlinin vaciblik hökmü keçmiş və son fəqihlərin heç birinin tərəddüd etmədiyi, əhli-sünnə və şiə arasında yekdil hökmlərdəndir. Yalnız son dönəmdə bir neçə alim bu məsələyə şübhə ilə yanaşmışdır və onların sayı bir əlin barmaqlarının sayından çox deyil. Bu, yüzlərlə keçmiş və son alimlərlə müqayisə olunası deyil. Bu hökm diqqətinizə çatdıracağımız izahla dinin zəruri hökmlərindən hesab olunur. İctihad əhli bilir ki, dinin zəruri məsələlərində ictihada yer yoxdur.
Biz uca səslə və iftixarla hamıya bildiririk ki, dəyəri və həqiqəti olan Allahın qanunudur. Onun qarşısında heç bir qanunun, heç bir bəyanatın dəyəri yoxdur. Allahdan başqa heç bir qrupun, heç bir şəxsin qanun təyin etmək hüququ yoxdur. Yalnız Allah bəşəriyyət üçün qanun təyin edə bilər. Bütün dünya müsəlmanları bilsinlər ki, mürtədin qətlinin vacibliyi qəti ilahi qanundur. Bu, Peyğəmbərin (s), Əmirəlmömininin (ə), eləcə də sonrakı dönəmlərdə icra olunmuşdur.
İndi isə bu məsələnin müxtəlif elmi mehvərlərini qisaca nəzərdən keçiririk. Bu bəhsdə altı mehvərdə bir sıra mətləbləri yığcam şəkildə diqqətinizə çatdırırıq:
Birinci mehvər: Mürtədin qətli və Quran;
İkinci mehvər: Mürtədin qətli və rəvayətlər;
Üçüncü mehvər: Mürtədin qətli və qanunsuzluğun yayılması məsələsi;
Dördüncü mehvər: Mürtədin qətl hökmü dinin süstləşməsinə səbəb olurmu?
Beşinci mehvər: Cəza tədbirlərinin icrası məsumun (ə) olması ilə şərtlənirmi?
Altıncı mehvər: Mürtədin qətlinin vacibliyi rəhmət peyğəmbəri olmaqla uyğun gəlirmi?
Birinci mehvər: Mürtədin qətli və Quran.
1. Bəziləri güman edirlər ki, mürtədin qətl hökmünün Qurana əsaslanan heç bir dəlili yoxdur. Daha irəli gedərək bildirmişlər ki, bu məsələ Quran ruhu ilə səsləşmir. Fikrimizcə, bu güman əhli-sünnədən başlanmışdır. Müqəddimə olaraq qeyd edək ki, doğrudur, Quranda mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı tam aydın ayə yoxdur. Əgər biz mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı yalnız bu ilahi kitaba istinad etsək, rəvayətləri, icmanı, hətta zərurəti belə bir kənara qoysaq, onun sübutu çətindir. Amma bir neçə məsələyə diqqət yetirmək lazımdır:
Birinci məsələ: Tarix boyu heç bir fəqih və ya təfsirçi bu məsələ ilə bağlı Qurana əsaslanmamışdırmı? Mürtədliyin hökmünü inkar edənlərin ibarətlərindən anlaşılır ki, guya tarix boyu əsas etibarı ilə heç bir alim mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı Qurana istinad etməmişdir. Bu baxış bəzi müxaliflərin Quran ayələrinə tam diqqət etməməsi, bəzilərinin məlumatının azlığı, bəzilərinin isə elmi baxımdan zəif olmasından qaynaqlanır. Məsələnin aydınlaşması üçün demək lazımdır ki:
A) "Bəqərə" surəsinin 54-cü ayəsindən istifadə etmək olar ki, mürtəd qətlə layiqdir. "O vaxtı da xatırlayın ki, Musa öz qövmünə: "Ey qövmüm, siz buzova sitayiş etməklə, həqiqətən, özünüzə zülm etdiniz. Buna görə də yaradanınıza tərəf üz tutaraq tövbə edin, özünüzü (buzovu tanrı bilən adamlarınızı) öldürün! Belə etməniz yaradanınızın yanında sizin üçün xeyirlidir!" - demişdi və Allah da tövbənizi qəbul etmişdi. Əlbəttə, O, tövbələri qəbul edəndir, bağışlayandır".
Bəni-İsrailin böyük əksəriyyəti Firon qoşunundan xilas olduqdan, onlar üzərində qələbə çaldıqdan və həzrət Musa (ə) Tur dağına lövhələri almaq üçün getdikdən sonra Samirinin buzovuna sitayiş etməyə başladı. Tövhiddən xaric oldular. Sonra həzrət Musa (ə) onlara buyurdu: "Siz bu azğınlığınız səbəbilə özünüzə zülm etmisiniz. Tövbə etməli və bir-birinizi qətlə yetirməlisiniz". Bu qətldə məqsəd nəfsi öldürmək, nəfslə, ehtiraslarla mübarizə aparmaq deyil. Əksinə, məqsəd həqiqi qətl, yəni öldürmək, ruhu cisimdən ayırmaqdır. Məlumdur ki, burada qətl fərmanı Allah-Taala tərəfindən verilmişdir. Bunun səbəbi Bəni-İsrailin o qədər möcüzələri, nişanələri müşahidə etdikdən sonra mürtəd olması, dindən çıxması idi.
Bu ayədən bəlli olur ki, birincisi, yəhudilər arasında mürtədlik, dindən çıxmaq qətlin mövzusudur. Belə bir məsələnin cəzası qətldir. İkincisi, keçmiş şəriətlərin hökmlərini "istishab" qaydası ilə İslam şəriətində də doğru hesab edə, nəsxi (keçmiş hökmün qüvvədən düşməsi, ləğv olunması) bir kənara qoya bilərik. Bəli, kimsə "istishabı" qəbul etməsə, yalnız birinci məsələ ilə kifayətlənməlidir. Amma bu qədəri müddəanı müqayisə etmək üçün kifayətdir.
Alusi "Ruh əl-məani" təfsirində yazır: "Qətl, ya bu xüsusi qrupun tövbəsi olmuşdur, ya da ümumiyyətlə Musa (ə) şəriətində mürtədin tövbəsi mütləq mənada qətl olmuşdur".
Sözügedən ayənin izahı ilə bağlı İmam Əlidən (ə) nəql olunan bir hədisdə oxuyuruq: "Bəni-İsrail həzrət Musadan (ə) soruşdu: "Bizim tövbəmiz hansı şəkildə olmalıdır?" Həzrət Musa (ə) buyurdu: "Buzova sitayiş edənlər hər biri digərini öldürməlidir". Belə ki, bəziləri öz qardaşlarını, atalarını, övladlarını qətlə yetirdilər. Nəhayət, Allahdan əmr gəldi ki, bu işi saxlayın" .
Burada irəli sürülə biləcək digər bir fikir isə budur ki, sözügedən ayə qrup şəklində mürtəd olanlara aiddir və bu hökmü bir şəxsin mürtəd olmasına aid etmək olmaz. Lakin "tövbə edin" ifadəsindən aydın olur ki, hər birinin tövbəsi ayrı-ayrılıqda vacib idi. Nəticədə isə hər bir şəxsin mürtəd olması qətlə layiq olması üçün mövzu idi.
B) Fəxr Razi "Təfsiri-kəbir"də "Bəqərə" surəsinin 217-ci ayəsini izah edərkən yazır: "Sizdən hər kəs öz dinindən dönüb kafir olaraq ölərsə, belə kimsələrin bütün əməlləri dünya və axirətdə heçə gedər. Onlar cəhənnəmlikdirlər və orada əbədi qalacaqlar!" Əməllərin dünyada heçə getməsində məqsəd budur ki, o ələ keçirildikdə öldürülməlidir. Ələ keçməsi mümkün olmadıqda isə onunla döyüşmək lazımdır ki, ona qələbə çalınsın. Həmçinin möminlər ona kömək edə bilməzlər. Onun arvadı ondan öz-özünə, talaqsız ayrılır və ona, müsəlmanlardan irs payı çatmır" .
Məlumdur ki, Fəxr Razi əməllərin dünyada puça çıxmasının mütləq mənasından belə bir nəticə çıxarmışdır. Onun geniş mənası hətta onun öncə pak və hörmət dairəsinə salan, qanını haram edən iki şəhadəti və İslamı da əhatə edir. Əməllərin puça çıxması ilə istər sözlə, istərsə də əməli olaraq gördüyü bütün işlər etibardan düşür. Bəzi mötəbər rəvayətlərdə İmam Sadiqdən (ə) nəql olunur: "La ilahə illəllah şəhadəti və Allahın elçisini (s) təsdiq etmək qanı hörmətə mindirir. Onunla nikahlar və miraslar sabitləşir". Hədisin mənası budur ki, bu şəhadət olmadıqda artıq qanın hörməti olmur (insanın öldürülməsi icazəli olur), nikahlar pozulur, mirasdan pay çatmır.
Mərhum Mühəqqiq Xoyi "Tənqih" əsərində yazır: "Çoxlu sayda rəvayətlərimiz göstərirlər ki, İslamda, qanın hörmətində, miras və nikahın icazəli olmasında meyar tövhidə və Peyğəmbərin (s) nübüvvətinə şəhadət verməkdir. Bəlkə buna görə də Şeyx Tusi fitva vermişdir ki, əgər bir müsəlman həcc əməllərini yerinə yetirsə, sonra mürtəd olsa (dindən çıxsa), onun həcci batildir. Əgər yalnız bu ayəni mütləq mənada başa düşsək, Şeyx Tusi haqlıdır".
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Ayətullah Fazil Lənkəraninin mürtədliklə bağlı fiqhi hökm ətrafındakı şübhələrə cavabı
Bağışlayan və Mehriban Allahın adı ilə!
İmam Əli (ə) buyurmuşdur: "İlahi əhdlərin pozulduğunu görüb qəzəblənmirsiniz, ancaq (ilahi əhd-peymanların müqabilində heç bir əhəmiyyəti olmayan) atalarınızın peymanlarının pozulmasına razı deyilsiniz və bunu biabırçılıq sayırsınız" ("Nəhc əl-bəlağə", xütbə: 106).
İmam Xomeyninin (rh) Salman Rüşdinin mürtədliyi və qətlinin vacib olması ilə bağlı hökmünün, eləcə də böyük şiə mərcəi həzrət Ayətullah əl-üzma Hacı Şeyx Məhəmməd Fazil Lənkəraninin həm "mürtəd", həm də "Peyğəmbəri (s) söyən" kimi qətlinin vacibliyi haqqındakı hökmünün ardınca son zamanlar mənə məktublar gəlir.
Məktublardan birində hövzə keçmişinə malik, bir neçə əsərin müəllifi mürtəddin qətl hökmü ilə bağlı bir sıra elmi məsələlərə, fiqhi iradlara işarə vurur. Əslində bu iradlar yeni deyil. Köhnə iradlardır. Mən gözləyirdim ki, o, daha yeni məsələləri önə çəksin və daha ciddi bəhsləri müzakirəyə çıxarsın. Hər bir məktuba ayrıca cavab yazmaq imkanım olmadığı üçün üzr istəməklə yanaşı ümumi bir cavab verməyi məqsədəuyğun hesab etdim. Ümidvaram ki, dinə, məntiqə, əsaslandırmaya azacıq könül vermiş insanlar gerçəyi duyacaq və etiraf edəcəkdir.
Öncə bu məsələni diqqətinizə çatdırmağı lazım bilirəm ki, heç bir mömin və müsəlman insan başqa bir insanın yolunu azmasına, onun aqibətinin pis olmasına sevinmir. Heç bir müsəlman adi halda bir insanın öldürülməsinə sevinmir. Əksinə, sevindirici hal Allah hökmünün icrası, ilahi göstərişə itaətdir. Məsum imamların (ə), xüsusilə İmam Hüseynin (ə) dürlü kəlamlarında dinin məqsədlərindən biri kimi göstərilən mühüm bir məsələ ilahi cəza tədbirlərinin icrasıdır. Bu, təkid olunan məsələlərdən biridir və bir çox maddı, mənəvi bərəkətlərə səbəb olur.
Qütb Ravəndi "Lübb əl-lübab" kitabında Peyğəmbərin (s) belə buyurduğunu nəql edir: "Yer üzündə ilahi cəza tədbirlərindən birinin icra olunması, altmış ilin ibadətindən daha yaxşı, daha xalisdir".
Təfsilatlı cavabdan öncə aydın şəkildə bütün müsəlmanlara, bildirmək istəyirəm ki, mürtədin qətlinin vaciblik hökmü keçmiş və son fəqihlərin heç birinin tərəddüd etmədiyi, əhli-sünnə və şiə arasında yekdil hökmlərdəndir. Yalnız son dönəmdə bir neçə alim bu məsələyə şübhə ilə yanaşmışdır və onların sayı bir əlin barmaqlarının sayından çox deyil. Bu, yüzlərlə keçmiş və son alimlərlə müqayisə olunası deyil. Bu hökm diqqətinizə çatdıracağımız izahla dinin zəruri hökmlərindən hesab olunur. İctihad əhli bilir ki, dinin zəruri məsələlərində ictihada yer yoxdur.
Biz uca səslə və iftixarla hamıya bildiririk ki, dəyəri və həqiqəti olan Allahın qanunudur. Onun qarşısında heç bir qanunun, heç bir bəyanatın dəyəri yoxdur. Allahdan başqa heç bir qrupun, heç bir şəxsin qanun təyin etmək hüququ yoxdur. Yalnız Allah bəşəriyyət üçün qanun təyin edə bilər. Bütün dünya müsəlmanları bilsinlər ki, mürtədin qətlinin vacibliyi qəti ilahi qanundur. Bu, Peyğəmbərin (s), Əmirəlmömininin (ə), eləcə də sonrakı dönəmlərdə icra olunmuşdur.
İndi isə bu məsələnin müxtəlif elmi mehvərlərini qisaca nəzərdən keçiririk. Bu bəhsdə altı mehvərdə bir sıra mətləbləri yığcam şəkildə diqqətinizə çatdırırıq:
Birinci mehvər: Mürtədin qətli və Quran;
İkinci mehvər: Mürtədin qətli və rəvayətlər;
Üçüncü mehvər: Mürtədin qətli və qanunsuzluğun yayılması məsələsi;
Dördüncü mehvər: Mürtədin qətl hökmü dinin süstləşməsinə səbəb olurmu?
Beşinci mehvər: Cəza tədbirlərinin icrası məsumun (ə) olması ilə şərtlənirmi?
Altıncı mehvər: Mürtədin qətlinin vacibliyi rəhmət peyğəmbəri olmaqla uyğun gəlirmi?
Birinci mehvər: Mürtədin qətli və Quran.
1. Bəziləri güman edirlər ki, mürtədin qətl hökmünün Qurana əsaslanan heç bir dəlili yoxdur. Daha irəli gedərək bildirmişlər ki, bu məsələ Quran ruhu ilə səsləşmir. Fikrimizcə, bu güman əhli-sünnədən başlanmışdır. Müqəddimə olaraq qeyd edək ki, doğrudur, Quranda mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı tam aydın ayə yoxdur. Əgər biz mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı yalnız bu ilahi kitaba istinad etsək, rəvayətləri, icmanı, hətta zərurəti belə bir kənara qoysaq, onun sübutu çətindir. Amma bir neçə məsələyə diqqət yetirmək lazımdır:
Birinci məsələ: Tarix boyu heç bir fəqih və ya təfsirçi bu məsələ ilə bağlı Qurana əsaslanmamışdırmı? Mürtədliyin hökmünü inkar edənlərin ibarətlərindən anlaşılır ki, guya tarix boyu əsas etibarı ilə heç bir alim mürtədin qətlinin vacibliyi ilə bağlı Qurana istinad etməmişdir. Bu baxış bəzi müxaliflərin Quran ayələrinə tam diqqət etməməsi, bəzilərinin məlumatının azlığı, bəzilərinin isə elmi baxımdan zəif olmasından qaynaqlanır. Məsələnin aydınlaşması üçün demək lazımdır ki:
A) "Bəqərə" surəsinin 54-cü ayəsindən istifadə etmək olar ki, mürtəd qətlə layiqdir. "O vaxtı da xatırlayın ki, Musa öz qövmünə: "Ey qövmüm, siz buzova sitayiş etməklə, həqiqətən, özünüzə zülm etdiniz. Buna görə də yaradanınıza tərəf üz tutaraq tövbə edin, özünüzü (buzovu tanrı bilən adamlarınızı) öldürün! Belə etməniz yaradanınızın yanında sizin üçün xeyirlidir!" - demişdi və Allah da tövbənizi qəbul etmişdi. Əlbəttə, O, tövbələri qəbul edəndir, bağışlayandır".
Bəni-İsrailin böyük əksəriyyəti Firon qoşunundan xilas olduqdan, onlar üzərində qələbə çaldıqdan və həzrət Musa (ə) Tur dağına lövhələri almaq üçün getdikdən sonra Samirinin buzovuna sitayiş etməyə başladı. Tövhiddən xaric oldular. Sonra həzrət Musa (ə) onlara buyurdu: "Siz bu azğınlığınız səbəbilə özünüzə zülm etmisiniz. Tövbə etməli və bir-birinizi qətlə yetirməlisiniz". Bu qətldə məqsəd nəfsi öldürmək, nəfslə, ehtiraslarla mübarizə aparmaq deyil. Əksinə, məqsəd həqiqi qətl, yəni öldürmək, ruhu cisimdən ayırmaqdır. Məlumdur ki, burada qətl fərmanı Allah-Taala tərəfindən verilmişdir. Bunun səbəbi Bəni-İsrailin o qədər möcüzələri, nişanələri müşahidə etdikdən sonra mürtəd olması, dindən çıxması idi.
Bu ayədən bəlli olur ki, birincisi, yəhudilər arasında mürtədlik, dindən çıxmaq qətlin mövzusudur. Belə bir məsələnin cəzası qətldir. İkincisi, keçmiş şəriətlərin hökmlərini "istishab" qaydası ilə İslam şəriətində də doğru hesab edə, nəsxi (keçmiş hökmün qüvvədən düşməsi, ləğv olunması) bir kənara qoya bilərik. Bəli, kimsə "istishabı" qəbul etməsə, yalnız birinci məsələ ilə kifayətlənməlidir. Amma bu qədəri müddəanı müqayisə etmək üçün kifayətdir.
Alusi "Ruh əl-məani" təfsirində yazır: "Qətl, ya bu xüsusi qrupun tövbəsi olmuşdur, ya da ümumiyyətlə Musa (ə) şəriətində mürtədin tövbəsi mütləq mənada qətl olmuşdur".
Sözügedən ayənin izahı ilə bağlı İmam Əlidən (ə) nəql olunan bir hədisdə oxuyuruq: "Bəni-İsrail həzrət Musadan (ə) soruşdu: "Bizim tövbəmiz hansı şəkildə olmalıdır?" Həzrət Musa (ə) buyurdu: "Buzova sitayiş edənlər hər biri digərini öldürməlidir". Belə ki, bəziləri öz qardaşlarını, atalarını, övladlarını qətlə yetirdilər. Nəhayət, Allahdan əmr gəldi ki, bu işi saxlayın" .
Burada irəli sürülə biləcək digər bir fikir isə budur ki, sözügedən ayə qrup şəklində mürtəd olanlara aiddir və bu hökmü bir şəxsin mürtəd olmasına aid etmək olmaz. Lakin "tövbə edin" ifadəsindən aydın olur ki, hər birinin tövbəsi ayrı-ayrılıqda vacib idi. Nəticədə isə hər bir şəxsin mürtəd olması qətlə layiq olması üçün mövzu idi.
B) Fəxr Razi "Təfsiri-kəbir"də "Bəqərə" surəsinin 217-ci ayəsini izah edərkən yazır: "Sizdən hər kəs öz dinindən dönüb kafir olaraq ölərsə, belə kimsələrin bütün əməlləri dünya və axirətdə heçə gedər. Onlar cəhənnəmlikdirlər və orada əbədi qalacaqlar!" Əməllərin dünyada heçə getməsində məqsəd budur ki, o ələ keçirildikdə öldürülməlidir. Ələ keçməsi mümkün olmadıqda isə onunla döyüşmək lazımdır ki, ona qələbə çalınsın. Həmçinin möminlər ona kömək edə bilməzlər. Onun arvadı ondan öz-özünə, talaqsız ayrılır və ona, müsəlmanlardan irs payı çatmır" .
Məlumdur ki, Fəxr Razi əməllərin dünyada puça çıxmasının mütləq mənasından belə bir nəticə çıxarmışdır. Onun geniş mənası hətta onun öncə pak və hörmət dairəsinə salan, qanını haram edən iki şəhadəti və İslamı da əhatə edir. Əməllərin puça çıxması ilə istər sözlə, istərsə də əməli olaraq gördüyü bütün işlər etibardan düşür. Bəzi mötəbər rəvayətlərdə İmam Sadiqdən (ə) nəql olunur: "La ilahə illəllah şəhadəti və Allahın elçisini (s) təsdiq etmək qanı hörmətə mindirir. Onunla nikahlar və miraslar sabitləşir". Hədisin mənası budur ki, bu şəhadət olmadıqda artıq qanın hörməti olmur (insanın öldürülməsi icazəli olur), nikahlar pozulur, mirasdan pay çatmır.
Mərhum Mühəqqiq Xoyi "Tənqih" əsərində yazır: "Çoxlu sayda rəvayətlərimiz göstərirlər ki, İslamda, qanın hörmətində, miras və nikahın icazəli olmasında meyar tövhidə və Peyğəmbərin (s) nübüvvətinə şəhadət verməkdir. Bəlkə buna görə də Şeyx Tusi fitva vermişdir ki, əgər bir müsəlman həcc əməllərini yerinə yetirsə, sonra mürtəd olsa (dindən çıxsa), onun həcci batildir. Əgər yalnız bu ayəni mütləq mənada başa düşsək, Şeyx Tusi haqlıdır".
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (2) :
İnsanın klonlaşdırılması barədə cənabınızın rəyi nədir?
Имя: metanet, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Sistani
Имя: metanet, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Sistani
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
DNT tərkibli hüceyrə, qadının nüvəsi çıxarılmış yumurta hüceyrəsinə yerləşdirilir. Sonra onu uşaqlıqda mayalandırırlar. Bu prosesdən insanın əmələ gəlməsi, öz-özlüyündə haram deyildir. Lakin potensial təhlükələr nəzərə alınarsa, şəriət baxımından qəyyumluq hüququ olan şəxsin qadağası olduğu təqdirdə, icazəli deyil.
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
DNT tərkibli hüceyrə, qadının nüvəsi çıxarılmış yumurta hüceyrəsinə yerləşdirilir. Sonra onu uşaqlıqda mayalandırırlar. Bu prosesdən insanın əmələ gəlməsi, öz-özlüyündə haram deyildir. Lakin potensial təhlükələr nəzərə alınarsa, şəriət baxımından qəyyumluq hüququ olan şəxsin qadağası olduğu təqdirdə, icazəli deyil.
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (3) :
Sual : Nə üçün ayın əvvəli üfüq xəttinin müxtəlifliyi ilə fərqlənir, məsələn, bir ölkədə bu gün ayın əvvəli olduğu halda, həmin ölkənin şərqində yerləşən digər bir ölkədə isə ayın əvvəli sabahdır?
Имя: samir, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Имя: samir, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Elmi dəlillər və müxtəlif araşdırmalar Yerin kürə şəklində olmasını aydın şəkildə sübuta yetirmişdir. Bu məsələ günümüzdə elmə məlum olan məsələlərdən hesab olunur. Digər tərəfdən, ayın yerin ətrafındakı hərəkəti – təqribən, bir ayda yerin ətrafında kamil şəkildə dövr edir – nəticəsində Ay hilal (aypara), bədr və sair şəkilləri alır. Beləliklə, həmişə Günəşin müqabilində olan yarımkürənin yarısı işıqlı olur, amma ay, günəş və yer kürəsinin (ayın hərəkəti nəticəsində) mövqeyi bəzən elədir ki, biz ayın işıqlı olan bütün yarımkürəsini görürük və bu vaxt o bədrlənmiş Ay hesab olunur. Bəzən də elə olur ki, ayın digər yarımkürəsi bizə tərəfdir, yəni görünmür. Eyni zamanda, Ayla bağlı meydana çıxan bu cür hallar Ay, Günəş və Yerin yerləşdiyi mövqe fərqliliyindən asılıdır. Bu minvalla, Yerin kürə formasında olması səbəbi ilə qərb məntəqələrdə Ayın görünməsi daha tez baş verir və ayın əvvəli də tez olur, amma şərq məntəqələrdə ayın görünməsi bir qədər gec baş verir və Ay daha gec görülür.
Bu məsələni sadə bir yolla yoxlamaq olar. Bir qlobusu tavandan asaq və onun müqabilində qlobusa paralel və ondan bir qədər hündürdə olan bir çırağı yerləşdirək. Daha sonra otağın axırında çıraqdan uzaq dayanaq. Bu zaman görəcəyik ki, qaranlıq olan bütün yarımkürə bizə tərəfdir, yavaş-yavaş qabağa gəldikdə, elə bir yerə yetişəcəyik ki, işıqlı olan yarımkürədə nazik bir ayın (hilalın) bizim qarşımızda zahir olacağını görəcəyik. Nəticədə, aydın olur ki, bizim yerimizin dəyişməsi sadalanan ayı görməkdə təsirlidir. Yer kürəsinin kürə şəkilli olmasını nəzərə aldıqda, Ayın müşahidə edilib-edilməməsi ilə bağlı üfüq xəttinin təsiri aydın olacaq.
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Elmi dəlillər və müxtəlif araşdırmalar Yerin kürə şəklində olmasını aydın şəkildə sübuta yetirmişdir. Bu məsələ günümüzdə elmə məlum olan məsələlərdən hesab olunur. Digər tərəfdən, ayın yerin ətrafındakı hərəkəti – təqribən, bir ayda yerin ətrafında kamil şəkildə dövr edir – nəticəsində Ay hilal (aypara), bədr və sair şəkilləri alır. Beləliklə, həmişə Günəşin müqabilində olan yarımkürənin yarısı işıqlı olur, amma ay, günəş və yer kürəsinin (ayın hərəkəti nəticəsində) mövqeyi bəzən elədir ki, biz ayın işıqlı olan bütün yarımkürəsini görürük və bu vaxt o bədrlənmiş Ay hesab olunur. Bəzən də elə olur ki, ayın digər yarımkürəsi bizə tərəfdir, yəni görünmür. Eyni zamanda, Ayla bağlı meydana çıxan bu cür hallar Ay, Günəş və Yerin yerləşdiyi mövqe fərqliliyindən asılıdır. Bu minvalla, Yerin kürə formasında olması səbəbi ilə qərb məntəqələrdə Ayın görünməsi daha tez baş verir və ayın əvvəli də tez olur, amma şərq məntəqələrdə ayın görünməsi bir qədər gec baş verir və Ay daha gec görülür.
Bu məsələni sadə bir yolla yoxlamaq olar. Bir qlobusu tavandan asaq və onun müqabilində qlobusa paralel və ondan bir qədər hündürdə olan bir çırağı yerləşdirək. Daha sonra otağın axırında çıraqdan uzaq dayanaq. Bu zaman görəcəyik ki, qaranlıq olan bütün yarımkürə bizə tərəfdir, yavaş-yavaş qabağa gəldikdə, elə bir yerə yetişəcəyik ki, işıqlı olan yarımkürədə nazik bir ayın (hilalın) bizim qarşımızda zahir olacağını görəcəyik. Nəticədə, aydın olur ki, bizim yerimizin dəyişməsi sadalanan ayı görməkdə təsirlidir. Yer kürəsinin kürə şəkilli olmasını nəzərə aldıqda, Ayın müşahidə edilib-edilməməsi ilə bağlı üfüq xəttinin təsiri aydın olacaq.
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (4) :
Ayətullah-üzma Safi Gülpayiqaninin mübarək hüzuruna
Səlamun ələykum
İslam ölkəsi daxilində milli istehsal böhran yaşadığı, müsəlman vəmvətənlər böyük zərərlə üzləşdiyi bir vaxtda xarici malların ölkəyə gətirilməsi və alış-verişi barədə cənabınızın nəzərini bilmək istərdik.
Имя: Azərbaycan, Страна: Azerbaycan, Муджтахид: Ayətullah Safi
Имя: Azərbaycan, Страна: Azerbaycan, Муджтахид: Ayətullah Safi
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Ələykumussəlam və rəhmətullah
Əgər xarici ölkədən istənilən bir malın gətirilməsi İslam məmləkətinin iqtisadiyyatına zərər vurarsa, məsələn, zavod və fabriklərin bağlanmasına, müflisləşməsinə, insanların işsiz qalmasına səbəb olarsa, şəriətin hökmü budur ki, bu malların idxalı qadağan edilsin və bunu bilən tacirlər həmin malları xaricdən gətirməməyə vəzifəlidir.
Ölkədə sənaye və təsərrüfat, istehsal himayə edilməlidir. Xarici mallar ucuz qiymətə başa gəlsə belə milli və uzunmüddətli mənafelər nəzərə alınmalıdır. Ölkədə istehsal edilməyən, zəruri olmayan, biganələrin mənafeyinə işləyən malların idxalı da qadağan edilməlidir. Bu halda ölkə daxilində istehsal inkişaf edər, xalq arxayınçılıqla ölkənin iqtisadiyyatını çiçəkləndirməklə məşğul olaq.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Ələykumussəlam və rəhmətullah
Əgər xarici ölkədən istənilən bir malın gətirilməsi İslam məmləkətinin iqtisadiyyatına zərər vurarsa, məsələn, zavod və fabriklərin bağlanmasına, müflisləşməsinə, insanların işsiz qalmasına səbəb olarsa, şəriətin hökmü budur ki, bu malların idxalı qadağan edilsin və bunu bilən tacirlər həmin malları xaricdən gətirməməyə vəzifəlidir.
Ölkədə sənaye və təsərrüfat, istehsal himayə edilməlidir. Xarici mallar ucuz qiymətə başa gəlsə belə milli və uzunmüddətli mənafelər nəzərə alınmalıdır. Ölkədə istehsal edilməyən, zəruri olmayan, biganələrin mənafeyinə işləyən malların idxalı da qadağan edilməlidir. Bu halda ölkə daxilində istehsal inkişaf edər, xalq arxayınçılıqla ölkənin iqtisadiyyatını çiçəkləndirməklə məşğul olaq.
http://sual.nur-az.com/az/185/Fiqhi-m%C9%99lumatlar/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (5) :
Həzrət Ayətullah tərəfindən tütün məmulatlarının istifadəsinin haramlığı fitvasının fiqhi açıqlaması
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Həzrət Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazi cənabları Qum şəhərində, “Məscidi-Əzəm”də, fiqhin ali mühazirəsində fiqhi, elmi və tibbi dəlillərə əsaslanaraq siqaret və digər tütün məmulatlarından istifadənin haramlığına bir daha təkid etdi və xalq, media və dövlət strukturlarını onunla mübarizəyə səslədi”.
O, çıxışının davamında tütün məmulatlarının haramlığı fitvasına işarə edərək buyurdu: “Siqaret barədə fitva verib dedik ki, siqaret və tütün məmulatlarından istifadə etmək haramdır. Bu barədə dəlilimiz aydın və şəffafdır”.
Ayətullah Məkarim Şirazi cənabları əlavəsində qeyd etdi: “Bu istiqamətdə təşəbbüs göstərən həkimlər mənimlə görüşdə insanın siqaret və tütün məmulatlarından istifadə nəticəsində 120 növ xəstəliyə yoluxduğunu bildirdilər. Xərçəng, atoreskleroz (damar tutulmaları) , beyin iflici və qəlb infarktı kimi ağır xəstəliklər də bunların arasındadır”.
Məkarim Şirazi cənabları belə aydınlıq gətirdi: “Biz, mütəxəssislərin mövzu ilə əlaqədar sözünü qəbul etməliyik, həmçinin bu qədər zərəri olan bir şeyin haramlığına hökm etmək lazımdır”.
Məkarim Şirazi cənabları fiqhi normalara uyğun davrandığını xüsusi vurğulayaraq buyurdu: “Fiqhdə bir iş insan sağlamlığı üçün təhlükəlidirsə, deyilir ki, onu etməyin. Mütəxəssislər siqaret və tütün məmulatlarının böyük zərərlərinə sübut etdikləri halda onun haramlığına necə hökm verməmək olar?"
Məkarim Şirazi cənabları vurğuladı “Statistik məlumatlara əsasən, siqaret və qəlyan çəkmək nəticəsində həyatını itirənlərin sayı, yol qəzalarında ölənlərin sayından qat-qat çoxdur”.
O əlavə edərək dedi: “Bəziləri soruşurlar ki, mövzu ilə bağlı fitvanızın hansı təsir və faydaları olmuşdur? Bu, siqaretin tərki ilə nəticələndimi? Hazırda, ictimai yerlərdə, qatar, avtobuslarda və ümumi toplantılarda – istisna hallardan əlavə – keçmişdəkindən fərqli olaraq siqaret çəkilməməsi fitvanın faydalarındandır. Xoşbəxtlikdən sözügedən mövzu ilə mübarizə mədəniyyət çərçivəsində olduğu üçün getdikcə o, əxlaqi dəyərlərə zidd kimi qiymətləndirilir.
Məkarim Şirazi cənabları həmçinin qeyd etdi: “Son vaxtlar bəziləri mediyada, fitvanın nə təsiri olduğunu, cəmiyyətin niyə siqareti tərk etmədiyini soruşaraq ortalığa şübhə atırlar. Mən onlardan soruşuram: “Şərab və narkotik tərkibli maddələri hər kəs haram bildiyi halda il ərzində miyon litrlərlə şərab, həddən çox sayda narkotik maddə tapılaraq müsadirə olunur. Bir fitva ilə hər şeyi kökündən silmək mümkün deyil. Məgər, bütün səlahiyyətli şəxslər şərab və narkotik tərkibli maddələrin haramlığına hökm verdikləri an onlar tamamilə tərk edildi?”.
Təqlid mərcəsi təkidlə dedi: “Bu kontekstdə mövcud şəraitin dəyişməsi üçün dövlət, xalq və media birgə işləməlidir. Təəssüflər olsun ki, milyardlarla pulu puça çıxarır, xəstəlikləri çoxaldır, ekologiya və atmosferi çirkləndirir və bu, çox böyük israfdır”.
O əlavə etdi: “Bəziləri soruşurlar ki, siqaret çəkən pişnamazlara namazda iqtida etmək olarmı? Biz cavabında deyirik: “Onlara iqtidanın düzgünlüyünə fitva veririk. Düşünürük ki, bəlkə bizə təqlid etmirlər, bəlkə tutatlı üzrləri vardır. Lakin onlara bunu xatırlatmaq tərifəlayiqdir. Əlbəttə, ola bilsin bəzi şəxslər onun zərərlərindən xəbərsizdir. Onları məlumatlandırmaq lazımdır.
Məkarim Şirazi cənabları aydınlıq gətirdi: “Mövzu ilə əlaqədar geniş xəbər yayımı olacağına, siqaret, qəlyan və narkotik tərkibli maddələrin kökü kəsiləcəyi günün gələcəyinə ümidvarıq. Gənclər və azyaşlılar arasında onlara aludə olanların olduğunu eşitdim. Bu, həyəcan təbilinin çalınması deməkdir. Allah hər kəsə əməlində ləyaqət versin”.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Həzrət Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazi cənabları Qum şəhərində, “Məscidi-Əzəm”də, fiqhin ali mühazirəsində fiqhi, elmi və tibbi dəlillərə əsaslanaraq siqaret və digər tütün məmulatlarından istifadənin haramlığına bir daha təkid etdi və xalq, media və dövlət strukturlarını onunla mübarizəyə səslədi”.
O, çıxışının davamında tütün məmulatlarının haramlığı fitvasına işarə edərək buyurdu: “Siqaret barədə fitva verib dedik ki, siqaret və tütün məmulatlarından istifadə etmək haramdır. Bu barədə dəlilimiz aydın və şəffafdır”.
Ayətullah Məkarim Şirazi cənabları əlavəsində qeyd etdi: “Bu istiqamətdə təşəbbüs göstərən həkimlər mənimlə görüşdə insanın siqaret və tütün məmulatlarından istifadə nəticəsində 120 növ xəstəliyə yoluxduğunu bildirdilər. Xərçəng, atoreskleroz (damar tutulmaları) , beyin iflici və qəlb infarktı kimi ağır xəstəliklər də bunların arasındadır”.
Məkarim Şirazi cənabları belə aydınlıq gətirdi: “Biz, mütəxəssislərin mövzu ilə əlaqədar sözünü qəbul etməliyik, həmçinin bu qədər zərəri olan bir şeyin haramlığına hökm etmək lazımdır”.
Məkarim Şirazi cənabları fiqhi normalara uyğun davrandığını xüsusi vurğulayaraq buyurdu: “Fiqhdə bir iş insan sağlamlığı üçün təhlükəlidirsə, deyilir ki, onu etməyin. Mütəxəssislər siqaret və tütün məmulatlarının böyük zərərlərinə sübut etdikləri halda onun haramlığına necə hökm verməmək olar?"
Məkarim Şirazi cənabları vurğuladı “Statistik məlumatlara əsasən, siqaret və qəlyan çəkmək nəticəsində həyatını itirənlərin sayı, yol qəzalarında ölənlərin sayından qat-qat çoxdur”.
O əlavə edərək dedi: “Bəziləri soruşurlar ki, mövzu ilə bağlı fitvanızın hansı təsir və faydaları olmuşdur? Bu, siqaretin tərki ilə nəticələndimi? Hazırda, ictimai yerlərdə, qatar, avtobuslarda və ümumi toplantılarda – istisna hallardan əlavə – keçmişdəkindən fərqli olaraq siqaret çəkilməməsi fitvanın faydalarındandır. Xoşbəxtlikdən sözügedən mövzu ilə mübarizə mədəniyyət çərçivəsində olduğu üçün getdikcə o, əxlaqi dəyərlərə zidd kimi qiymətləndirilir.
Məkarim Şirazi cənabları həmçinin qeyd etdi: “Son vaxtlar bəziləri mediyada, fitvanın nə təsiri olduğunu, cəmiyyətin niyə siqareti tərk etmədiyini soruşaraq ortalığa şübhə atırlar. Mən onlardan soruşuram: “Şərab və narkotik tərkibli maddələri hər kəs haram bildiyi halda il ərzində miyon litrlərlə şərab, həddən çox sayda narkotik maddə tapılaraq müsadirə olunur. Bir fitva ilə hər şeyi kökündən silmək mümkün deyil. Məgər, bütün səlahiyyətli şəxslər şərab və narkotik tərkibli maddələrin haramlığına hökm verdikləri an onlar tamamilə tərk edildi?”.
Təqlid mərcəsi təkidlə dedi: “Bu kontekstdə mövcud şəraitin dəyişməsi üçün dövlət, xalq və media birgə işləməlidir. Təəssüflər olsun ki, milyardlarla pulu puça çıxarır, xəstəlikləri çoxaldır, ekologiya və atmosferi çirkləndirir və bu, çox böyük israfdır”.
O əlavə etdi: “Bəziləri soruşurlar ki, siqaret çəkən pişnamazlara namazda iqtida etmək olarmı? Biz cavabında deyirik: “Onlara iqtidanın düzgünlüyünə fitva veririk. Düşünürük ki, bəlkə bizə təqlid etmirlər, bəlkə tutatlı üzrləri vardır. Lakin onlara bunu xatırlatmaq tərifəlayiqdir. Əlbəttə, ola bilsin bəzi şəxslər onun zərərlərindən xəbərsizdir. Onları məlumatlandırmaq lazımdır.
Məkarim Şirazi cənabları aydınlıq gətirdi: “Mövzu ilə əlaqədar geniş xəbər yayımı olacağına, siqaret, qəlyan və narkotik tərkibli maddələrin kökü kəsiləcəyi günün gələcəyinə ümidvarıq. Gənclər və azyaşlılar arasında onlara aludə olanların olduğunu eşitdim. Bu, həyəcan təbilinin çalınması deməkdir. Allah hər kəsə əməlində ləyaqət versin”.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (6) :
Həzrət ustadın Kərbəla şəhidlərinin ağası İmam Hüseynin (əleyhis-salam) əzadarlarına tövsiyələri
Имя: , Страна: Azərbaycan, Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Имя: , Страна: Azərbaycan, Муджтахид: Ayətullah Məkarim
Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim
Bu ilin də Aşurası böyük əzəmət və təntənə ilə yetişməkdədir. Kərbəla şəhidlərinin pak qanları yenidən qaynayır və Hüseyn məktəbinin aşiqləri bu əzəmətli tarixi mərasimləri keçirmək üçün lazımi hazırlıqları görürlər.
Xüsusilə də inanclı və saf ürəkli, pak cavanlar bu mərasimin ön xəttində yer alır, Kərbəla şəhidlərinin ağasının tarixi "Heyhat minnəz-zilləh" şüarına vəfadarlıqlarını bütün vücudları ilə elan edirlər.
Burada möhtərəm xətiblərin, əziz məddahların və bütün dini heyətlərin diqqətinə bir neçə məsələni tövsiyə etməyi lazım bilirəm. Ümid edirəm ki, inşallah, bu sözlər Allahın, İmam Hüseynin (əleyhis-salam) razılığına və İmam Zamanın (ərvahuna fidah) sevincinə səbəb olacaqdır.
1. Mərasimləri elə keçirsinlər ki, iştirakçılar matəm saxlamaqla eyni zamanda şəhidlər ağasının yüksək hədəfləri və onun məktəbinin mənəviyyatla dolu mesajları ilə tanış olsunlar.
2. Bu mənəvi məclislərə musiqi alətləri və günah sayılan hər bir şeyi gətirməkdən ciddi şəkildə çəkinsinlər. (Söz yox ki, əzadarlıq dəstələrinin tənzimi üçün təbil və sinclərdən istifadə etməyin eybi yoxdur.)
3. Möhtərəm məddahlar xoşagəlməz üslublardan və qərb üslubunu təqlid etməkdən çəkinsinlər, ənənəvi üslubları canlandırmaqla debəllərin, komeytlərin, möhtəşəmlərin getdikləri yolu davam etdirmək iftixarına nail olsunlar. Çünki belə üslubların cəmiyyətə nüfuzu şəhidlər ağasının məktəbinin ali-mənəvi dəyərlərini və əsilliyini ləkələyir, Kərbəla şəhidlərinin əzadarlıq və matəm mərasimlərinin mənəvi simasını korlamaq üçün şərait yaradır, bu da böyük təhlükədir.
4. Dini heyətlər və bu mərasimləri idarə edənlər əzadar sıralarının vəhdətinə xidmət etməli, bədxahların onların arasına nifaq toxumu səpməsinə imkan verməməlidirlər. Bu gün vəhdəti qorumaq ən vacib əməllərdəndir.
5. Seçkilərin yaxınlaşdığına görə fürsətçi şəxslər, sövdəgərlər bu pak və mənəvi mərasimlərdən öz siyasi hədəfləri üçün bəhrələnmək məqsədi güdə bilərlər. Ayıq-sayıq olmaq və belə mənfur hərəkətlərin qarşısını almaq lazımdır. İmam Hüseyn (əleyhis-salam) hamıya aiddir və daha doğru desək, dünyanın bütün azadlıqsevərləri ona aiddir, onun məktəbindən ilham alır və o həzrət hər hansı bir cinaha aid deyil.
6. Möhtərəm xətiblər və əziz məddahlar məzhəbin geridə qalmış, süst qələmə verilməsinə bais olan zəif və şübhəli tarixi hadisələri və rövzələri oxumaqdan çəkinsinlər və bu şanlı şəhidlərin fədakarlıqları, rəşadətləri, şücaətlərinə aid incəliklərə nəzm və nəsr formasında geniş yer versinlər.
7. Bədənə xəsarət vuran işlərdən, xüsusilə də şiə dünyası üçün ağır fəsadlar və xoşagəlməz nəticələri olan baş yarmaqdan çəkinsinlər. Əgər keçmiş böyük alimlər bu gün olsaydılar hamılıqla bu işin haram olmasına rəy verərdilər.
8. Düşmənlər bilirlər ki, Hüseyn Aşurası hər il Hüseyn aşiqlərinin damarlarında təzə qan cərəyana salır və o həzrətin məktəbindən ilham almaqla onları düşmən qarşısında mərdanəliklə dayanıb şücaətlə müqavimət göstərməyə sövq edir. Ona görə də çalışırlar ki, Aşura zehinlərdən silinsin və ya xurafata qarışsın. Hüseynə matəm saxlayanlar düşməni hər iki istiqamətdə zərərsizləşdirməlidirlər.
Bütün əzizlərin itaət və matəmlərinin qəbul olunmasını Ulu Tanrıdan diləyirəm.
Bu ilin də Aşurası böyük əzəmət və təntənə ilə yetişməkdədir. Kərbəla şəhidlərinin pak qanları yenidən qaynayır və Hüseyn məktəbinin aşiqləri bu əzəmətli tarixi mərasimləri keçirmək üçün lazımi hazırlıqları görürlər.
Xüsusilə də inanclı və saf ürəkli, pak cavanlar bu mərasimin ön xəttində yer alır, Kərbəla şəhidlərinin ağasının tarixi "Heyhat minnəz-zilləh" şüarına vəfadarlıqlarını bütün vücudları ilə elan edirlər.
Burada möhtərəm xətiblərin, əziz məddahların və bütün dini heyətlərin diqqətinə bir neçə məsələni tövsiyə etməyi lazım bilirəm. Ümid edirəm ki, inşallah, bu sözlər Allahın, İmam Hüseynin (əleyhis-salam) razılığına və İmam Zamanın (ərvahuna fidah) sevincinə səbəb olacaqdır.
1. Mərasimləri elə keçirsinlər ki, iştirakçılar matəm saxlamaqla eyni zamanda şəhidlər ağasının yüksək hədəfləri və onun məktəbinin mənəviyyatla dolu mesajları ilə tanış olsunlar.
2. Bu mənəvi məclislərə musiqi alətləri və günah sayılan hər bir şeyi gətirməkdən ciddi şəkildə çəkinsinlər. (Söz yox ki, əzadarlıq dəstələrinin tənzimi üçün təbil və sinclərdən istifadə etməyin eybi yoxdur.)
3. Möhtərəm məddahlar xoşagəlməz üslublardan və qərb üslubunu təqlid etməkdən çəkinsinlər, ənənəvi üslubları canlandırmaqla debəllərin, komeytlərin, möhtəşəmlərin getdikləri yolu davam etdirmək iftixarına nail olsunlar. Çünki belə üslubların cəmiyyətə nüfuzu şəhidlər ağasının məktəbinin ali-mənəvi dəyərlərini və əsilliyini ləkələyir, Kərbəla şəhidlərinin əzadarlıq və matəm mərasimlərinin mənəvi simasını korlamaq üçün şərait yaradır, bu da böyük təhlükədir.
4. Dini heyətlər və bu mərasimləri idarə edənlər əzadar sıralarının vəhdətinə xidmət etməli, bədxahların onların arasına nifaq toxumu səpməsinə imkan verməməlidirlər. Bu gün vəhdəti qorumaq ən vacib əməllərdəndir.
5. Seçkilərin yaxınlaşdığına görə fürsətçi şəxslər, sövdəgərlər bu pak və mənəvi mərasimlərdən öz siyasi hədəfləri üçün bəhrələnmək məqsədi güdə bilərlər. Ayıq-sayıq olmaq və belə mənfur hərəkətlərin qarşısını almaq lazımdır. İmam Hüseyn (əleyhis-salam) hamıya aiddir və daha doğru desək, dünyanın bütün azadlıqsevərləri ona aiddir, onun məktəbindən ilham alır və o həzrət hər hansı bir cinaha aid deyil.
6. Möhtərəm xətiblər və əziz məddahlar məzhəbin geridə qalmış, süst qələmə verilməsinə bais olan zəif və şübhəli tarixi hadisələri və rövzələri oxumaqdan çəkinsinlər və bu şanlı şəhidlərin fədakarlıqları, rəşadətləri, şücaətlərinə aid incəliklərə nəzm və nəsr formasında geniş yer versinlər.
7. Bədənə xəsarət vuran işlərdən, xüsusilə də şiə dünyası üçün ağır fəsadlar və xoşagəlməz nəticələri olan baş yarmaqdan çəkinsinlər. Əgər keçmiş böyük alimlər bu gün olsaydılar hamılıqla bu işin haram olmasına rəy verərdilər.
8. Düşmənlər bilirlər ki, Hüseyn Aşurası hər il Hüseyn aşiqlərinin damarlarında təzə qan cərəyana salır və o həzrətin məktəbindən ilham almaqla onları düşmən qarşısında mərdanəliklə dayanıb şücaətlə müqavimət göstərməyə sövq edir. Ona görə də çalışırlar ki, Aşura zehinlərdən silinsin və ya xurafata qarışsın. Hüseynə matəm saxlayanlar düşməni hər iki istiqamətdə zərərsizləşdirməlidirlər.
Bütün əzizlərin itaət və matəmlərinin qəbul olunmasını Ulu Tanrıdan diləyirəm.
Sual (7) :
Ölkəmizdə belə bir adət var ki, bəzi millətlərin adına bir sıra aniktotlar düzəldirlər və bu hadisələrin onların tərəfindən baş verməsini deyir, buna şadlanır, deyib gülürlər. Məsələn, talışlar belədir, ləzgilər belə belə dedi, kürd ya azəri bu işi elədi. Belə aniktotları deməyin, yaxud ona qulaq asmağın hökmü nədir?
Имя: seymur, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Xamenei
Имя: seymur, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Xamenei
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Əgər qeybət hesab edilsə, yaxud möminə hörmətsizik, ya onun əziyyətinə səbəb olsa, bu kimi lətifələri demək, yaxud ona qulaq asmaq icazəli deyil.http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (8) :
Dünyada istifadə olunan Forex sisteminin hökmü nədir. Bu haramdırmı?
Forex sistemi istifadə olunan bir müəssisədə işləyirəm komputer mühəndisi kimi. Bəzən də onların müəyyən işlərində vasitəçilik etməli oluram. Mənim bu müəssisədə işləməyim caizdirmi? Və indiyə kimi qazandığım gəlirin hökmü necə olacaq ?
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Fazil
Имя: , Страна: , Муджтахид: Ayətullah Fazil
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Forex bazarı “fırıldaqçı bazar” və yaxud “fırıldaqçı şirkət” adı ilə tanınmışdır. Əgər bu günə qədər Forexlə işləmisinizsə eybi yoxdur. Eyni zamanda oradan əldə etdiyiniz gəlirin də eybi yoxdur. Amma bundan sonra Forex şirkəti ilə işləməyin. Kiminsə orada işə düzəlməyi üçün də vasitəçi olmayın.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Forex bazarı “fırıldaqçı bazar” və yaxud “fırıldaqçı şirkət” adı ilə tanınmışdır. Əgər bu günə qədər Forexlə işləmisinizsə eybi yoxdur. Eyni zamanda oradan əldə etdiyiniz gəlirin də eybi yoxdur. Amma bundan sonra Forex şirkəti ilə işləməyin. Kiminsə orada işə düzəlməyi üçün də vasitəçi olmayın.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (9) :
Sosial şəbəkələrdə, yaxud telefonla mesaj yazırlar və mesajın əvvəlində "salam" yazırlar. Onların cavabını vermək vacibdirmi? Yaxud mesajla yazıb göndərsək kifayət edirmi?
Имя: Dayaq, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Xamenei
Имя: Dayaq, Страна: , Муджтахид: Ayətullah Xamenei
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Ayətullah əl-üzma Xameneinin dəftərxanası: Ehtiyat odur ki, salamın cavabı verilsin.
Ayətullah əl-üzma Sistaninin dəftərxanası: Vacib deyil.
Ayətullah əl-üzma Məkarimin dəftərxanası: Əgər zəhmət və narahatlıq yaratmasa, gərək salamın cavabını versin. Amma salam verməkdə ciddi qəsdinin olmamamsı onun üçün sübuta yetsə, cavabını vermək vacib deyil.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Ayətullah əl-üzma Xameneinin dəftərxanası: Ehtiyat odur ki, salamın cavabı verilsin.
Ayətullah əl-üzma Sistaninin dəftərxanası: Vacib deyil.
Ayətullah əl-üzma Məkarimin dəftərxanası: Əgər zəhmət və narahatlıq yaratmasa, gərək salamın cavabını versin. Amma salam verməkdə ciddi qəsdinin olmamamsı onun üçün sübuta yetsə, cavabını vermək vacib deyil.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Sual (10) :
Əgər qadın cinsiyyətin dəyişdirilməsi üçün ərindən icazə alarsa, ona hansı miqdarda mehriyyə şamil olur? Əgər icazə almazsa, hansı miqdarda mehriyyə şamil olur?
Имя: Dayaq, Страна: rusiya, Муджтахид: Ayətullah Fazil
Имя: Dayaq, Страна: rusiya, Муджтахид: Ayətullah Fazil
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Ayətullah Şeyx Məhəməd Cavad Lənkərani: Ərin icazəsinin mehriyyənin ləğv edilməsi ilə heç bir bağlılığı yoxdur.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
Ayətullah Şeyx Məhəməd Cavad Lənkərani: Ərin icazəsinin mehriyyənin ləğv edilməsi ilə heç bir bağlılığı yoxdur.
http://sual.nur-az.com/az/
Öz suallarınıza cavab almaq üçün bizim saytımıza etimad etdiyinizə görə təşəkkür edirik.
Allahdan sizə xöşbəxtlik və müvəfəqiyyət arzulayırıq
